تعویض پلاک خودرو آخرین مرحله در معامله خودرو محسوب می‌شود و پس از آن خریدار رسماً مالک خودرو می‌شود. در مورد این مرحله آخر، هم خریداران و هم فروشندگان سؤال‌ها و ابهام‌های زیادی دارند که اگر برطرف شود، احتمالاً فرایند آن کوتاه‌تر شده و جلوی دوباره‌کاری و سرگردانی افراد گرفته می‌شود. در این مقاله، سعی شده تا این سؤالات و ابهام‌ها تا حد امکان برطرف شوند و بتوانید بعد از خواندن آن، پلاک خودرو را بدون دغدغه و دردسر تعویض کنید.
تعویض پلاک برای چیست؟
تعویض پلاک آخرین گام از مراحل قانونی نقل و انتقال خودرو است و همین جمله، اهمیت آن را روشن می‌کند. از طرف دیگر، این کار خودرو به پلیس کمک می‌کند تا در صورت وقوع تخلف، راننده جدید را راحت‌تر شناسایی کند. همچنین درصورتی‌که خودروی خود را بفروشید و مراحل تعویض پلاک را طی نکنید، تمامی تخلفات مالک جدید به نام شما ثبت خواهد شد و شما باید آن‌ها را تسویه کنید.
شرایط و مراحل تعویض پلاک چیست؟
اگر ساکن شهرهای بزرگ و به‌خصوص شهر تهران هستید باید پیش از هر چیز به شما گوشزد کنیم که مراکز تعویض پلاک این شهرها معمولاً شلوغ هستند و به همین دلیل برای این که بتوانید کارتان را در همان روز انجام دهید، باید صبح زود (حداکثر تا ساعت 7:30) در این مراکز حاضر شوید. در این حالت، می‌توانید امیدوار باشید که تا ظهر کارتان تمام می‌شود. شلوغی این مراکز به حدی است که بهتر است از طریق سامانه نوبت دهی تعویض پلاک از آن‌ها نوبت بگیرید و به‌اصطلاح اقدام به ثبت نام تعویض پلاک کنید.
از مهم‌ترین شرایط تعویض پلاک خودرو، حضور فروشنده و خریدار در محل و در دست داشتن مدارک لازم است که در بخش بعدی از آن‌ها اطلاع پیدا می‌کنید. همچنین فروشنده می‌تواند به خریدار وکالت بدهد تا او بتواند به‌تنهایی پلاک خودرو را تعویض کند.
در ادامه با مراحل فک پلاک قبلی و نصب پلاک جدید آشنا می‌شوید:
مرحله اول: ثبت نام تعویض پلاک
پس از همه‌گیری کرونا و نیاز مبرم به فاصله‌گذاری اجتماعی، دولت تصمیم گرفت تا بسیاری از خدمات خود را به‌صورت اینترنتی ارائه کند. یکی از این خدمات، ثبت نام تعویض پلاک بود که بعد از فروکش کردن همه‌گیری هم آنلاین باقی ماند. در حال حاضر مراجعه به سامانه نوبت دهی تعویض پلاک (www.nobatdehi.epolice.ir) و دریافت نوبت پیش از مراجعه به مراکز مربوطه، اجباری است؛ چون بدون داشتن برگه نوبت نمی‌توانید وارد این مراکز شوید.
در نخستین گام، باید وارد این سایت شوید و در آن ثبت نام کنید. پس از نهایی شدن ثبت نام، می‌توانید از طریق صفحه اصلی سایت نام استان، شهر، نوع خدمت و وسیله نقلیه خود را انتخاب کنید و روی دکمه جستجو کلیک کنید. در مرحله بعد مراکز تعویض پلاک فعال در شهر شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید هر کدام که دسترسی بهتری دارد را انتخاب کنید. پس از آن باید مجدداً نوع خدمت موردنظرتان و بعد تاریخ و ساعت دلخواهتان را از بین گزینه‌های موجود انتخاب کنید.
بعد از آن می‌توانید شماره پلاک موردنظرتان را انتخاب کنید و ثبت نوبت را بزنید. دقت کنید که برای ساکنان استان‌های مختلف ساعت خاصی برای مراجعه به سامانه نوبت دهی تعویض پلاک در نظر گرفته شده و با مراجعه در ساعت موردنظر، می‌توانید نوبت‌های موجود تا 6 روز بعد را رزرو کنید.
مرحله دوم: ورود به مرکز و تحویل مدارک
در این مرحله به مرکز مربوطه مراجعه می‌کنید، رسیدی که بعد از ثبت نام در سامانه دریافت کرده‌اید را تحویل می‌دهید و قبض پارکینگ می‌گیرید. در این قبض شماره نوبت و باجه مربوطه اعلام شده است. مدارک مورد نیاز برای تعویض پلاک را تحویل می‌دهید و پس از آن فرم بازدید فنی خودرو را پر می‌کنید.
مرحله سوم: بازدید فنی خودرو
در این مرحله کارشناسان مرکز از خودرو بازدید کرده و اصالت و انطباق آن با سند کمپانی را بررسی می‌کنند.
مرحله چهارم: تسویه خلافی
در این مرحله اگر خودرو خلافی داشته باشد، باید مالک اقدام به تسویه آن کند یا اگر این کار را قبلاً انجام داده، گواهی عدم خلافی را تحویل بدهد.
مرحله پنجم: فک پلاک
در این مرحله پلاک قبلی باز یا به‌اصطلاح فک می‌شود و فروشنده باید آن را به انبار تحویل دهد. پلاک‌های فک شده معمولاً تا یک سال نزد پلیس باقی می‌مانند و اگر ظرف این مدت خودروی جدیدی بخرید، می‌توانید یکی از پلاک‌های آزادتان را برای آن استفاده کنید. در این یک سال برای نصب پلاک هزینه‌ای از شما دریافت نمی‌شود؛ اما بعد از گذشت یک سال، باید برای ساخت مجدد پلاک‌های قدیمی هزینه پرداخت کنید.
در شهر تهران معمولاً پلاک آزاد قدیمی در همان مرکز تحویل خریدار می‌شود و اگر در آن مرکز موجود نباشد، برای ساخت آن خریدار باید مبلغ 50 هزار تومان بپردازد؛ اما در شهرستان‌ها نحوه تعویض پلاک کمی متفاوت است و ممکن است تحویل پلاک قدیمی بین 24 تا 48 ساعت طول بکشد.
مرحله ششم: دریافت تأییدیه نقل و انتقال خودرو و دریافت سند جدید
در این مرحله خریدار باید هزینه تعویض پلاک خودرو را پرداخت کند و پس از دریافت تأیید نقل و انتقال خودرو می‌تواند پلاک جدید را دریافت و آن را نصب کند. در انتها هم می‌توانید با ارائه قبض پارکینگ، از مرکز خارج شوید. بعد از انجام اقدامات مربوط به تعویض پلاک، برگ سبز تحویل مالک خودرو خواهد شد و نیازی به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی برای انتقال مالکیت خودرو نیست.
مدارک لازم برای تعویض پلاک 1402 کدام‌اند؟
وقتی می‌خواهید پلاک خودرو را تعویض کنید، باید مدارک زیر را همراه داشته باشید:
مدارک موردنیاز فروشنده
- اصل شناسنامه و کارت ملی
- اصل کارت خودرو
- بیمه‌نامه شخص ثالث
- برگ سبز خودرو
- برگ عدم خلافی
- کارت معاینه فنی (برای خودروهای با عمر بالای 4 سال)
- سند کمپانی
- کارت عابربانک
مدارک موردنیاز خریدار
- اصل شناسنامه و کارت ملی
- مدارک تأییدکننده محل سکونت خریدار مثل سند یا اجاره‌نامه به نام خود خریدار، پدر، مادر یا همسر وی
- کارت عابربانک
در حال حاضر خریدار باید با مراجعه به سامانه سخا (sakha.epolice.ir) و انتخاب گزینه استعلام وضعیت آدرس نسبت به طی کردن مراحل احراز آدرس اقدام کند. پس از آن مأمور پست به آدرس مربوطه مراجعه و آدرس محل سکونت خریدار را تأیید می‌کند.
درصورتی‌که مدارک بالا برای تأیید محل سکونت را ندارید و کارمند دولت هستید، می‌توانید از سازمان مربوطه بخواهید برای شما معرفی‌نامه صادر کند. اگر هم کارمند دولت نیستید، می‌توانید جواز کسب ارائه کنید یا فردی که سند یا اجاره‌نامه محل سکونت شما به نام وی ثبت شده را همراه خود ببرید.
مدارک لازم جهت شماره‌گذاری وسایل نقلیه وارداتی چیست؟
مدارک لازم برای شماره‌گذاری خودروهای وارداتی با خودروهای داخلی متفاوت است و شامل موارد زیر می‌شود:
- حضور مالک یا نمانده قانونی ایشان به همراه وسیله نقلیه جهت سیر مراحل قانونی.
- اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی یا شناسنامه مالک و نماینده قانونی.
- ارائه اصل سند خودرو، خودروهای ساخت داخل (سند فروش) و خودروهای وارداتی.
- بررسی و تأیید اسناد و مدارک وسیله نقلیه توسط کارشناس حقوقی مستقر در مرکز تعویض پلاک.
- بررسی وضعیت تبصره 13 خودروهای وارداتی.
- بازدید و تأیید کاردکس به منظور احراز اصالت وسیله نقلیه توسط افسران کارشناس عالی تصادفات و امور فنی بازنشسته و ممهور نمودن کاردکس به مهر و امضای افسران بازدیدکننده مجاز.
- ارائه مدارک مبنی بر مفاصاحساب دیوان دولتی.
- تخصیص پلاک به فرد، بر اساس محل سکونت مالک.
- پرداخت هزینه مصوب بابت هزینه نقل و انتقال خودرو و صدور و ارسال کارت هوشمند مشخصات خودرو.
وکالت تعویض پلاک چیست؟
وکالت تعویض پلاک نوعی وکالت‌نامه است که فروشنده آن را امضا می‌کند و به خریدار می‌دهد تا او بتواند بدون همراهی فروشنده، پلاک خودرو را تعویض کند. مهم‌ترین نکته در تنظیم این وکالت‌نامه، تعیین محدودیت زمانی و اختیارات برای خریدار است که از عواقب عدم تعویض پلاک و سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.
برای دریافت این وکالت‌نامه، فروشنده باید با در دست داشتن مدارک زیر به دفاتر اسناد رسمی مراجعه و وکالت‌نامه‌ای را به نام خریدار تنظیم کند.
مدارک لازم برای تعویض پلاک با وکالت
- اصل کارت ملی و شناسنامه فروشنده و خریدار
- فاکتور کارخانه خودروی داخلی و برگ گمرکی خودروهای وارداتی
- برگ سبز خودرو
- آدرس، شماره تماس و کد پستی خریدار و فروشنده
- مبایعه‌نامه خودرو
هزینه تعویض پلاک 1402 چقدر است و به عهده کیست؟
بر اساس قانون، هزینه تعویض پلاک خودرو با خریدار است. البته هزینه نقل و انتقال خودرو در تعویض پلاک شامل هزینه‌های دیگری هم می‌شود که بر عهده فروشنده است. مثل مالیات نقل و انتقال خودرو، مالیات بر ارزش‌افزوده و عوارض و مالیات سالانه شهرداری که فروشنده باید آن‌ها را پرداخت کرده باشد.
مالیات نقل و انتقال خودروهای داخلی در حال حاضر معادل 1 درصد ارزش خودرو و برای خودروهای خارجی معادل 2 درصد ارزش آن‌ها است. مالیات ارزش‌افزوده هم به خودروهایی که قیمت آن‌ها بالای یک میلیارد تومان است تعلق می‌گیرد و به ازای بالاتر بودن قیمت خودرو از یک مبلغ خاص، درصدی از آن مبلغ اضافه را به عنوان مالیات ارزش‌افزوده در نظر می‌گیرند. مالیات و عوارض شهرداری هم معادل 0.1 درصد قیمت روز خودروهای داخلی و 0.15 درصد قیمت روز خودروهای وارداتی است.
مالیات ارزش‌افزوده خودرو و مالیات نقل و انتقال خودرو باید به‌صورت سالانه پرداخت شوند.
